યે લોગ કહેતે થે મે તબ ભી ગાતા થા જબ બોલ પાતા નહીં થા

યે લોગ કહેતે થે મે તબ ભી ગાતા થા જબ બોલ પાતા નહીં થા

જૂના ગીતની રીધમની એ જ તો તાકાત છે કે જે આજે પણ રીક્રિએટ થઈ રહ્યા છે


‘એક આંખ મારૂ તો....’, ‘યાદ આ રહા હૈ... ’, ‘પ્યાર બિના ચૈન કહાં રે... ’, ‘રંબા હો હો... ’, ‘જીમ્મી જીમ્મી આજા આજા...’આવા અનેક ડિસ્કો થીમ પરના ગીત આજે પણ જ્યારે કાને પડે છે ત્યારે સાંભળવા ગમે છે. સંગીતની દુનિયામાં રીક્રિએશનની સીઝન શરૂ થઈ છે. જેમાં જૂના ગીતને નવા ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટના સ્પર્શથી ડેકોરેટ કરીને પીસરવામાં આવે છે. એ જ રીધમ પણ વાજિંત્રો નવા. જાણે વર્ષો જૂના મોડલને નવા લુગડા પહેરાવ્યા હોય એવો ઘાટ છે. પણ હકીકત એ પણ છે કે, જેમ જેમ જૂના ગીતના રીમિક્સ સામે આવતા ગયા એમ ઓરિજિનલ ગીત પર થતું સર્ચ વધતું ગયું. લોકો ડી.જે.ની બીટ કરતા રીયલ ડ્રમ બીટની રીધમને શોધવા માંડ્યા. અલ્ટિમેટલી ફાયદો જૂના ગીતને જ થયો. આ જ માહોલ વચ્ચે બોલિવુડના મ્યુઝિક ડાયરેક્ટર, કંમ્પોઝર, બેગ્રાઉન્ડ મ્યુઝિક આપનાર અને ગાયક બપ્પી લહેરી આજની મ્યુઝિક શૈલી વિશે વાત કરે છે. જેણે 9000થી પણ વધારે ગીતમાં સંગીત પીરસ્યું છે અને સૂરની યાત્રામાં સિદ્ધ થયા છે. સિદ્ધિ મેળવવી સરળ હોઈ શકે પણ કોઈ ક્ષેત્રમાં સિદ્ધ થવા માટે તો સદી પણ ઓછી પડે. પણ આલોકેશ લેહરી (બપ્પી દાનું સાચું નામ)એને ખરા અર્થમાં સાબિત કરી દીધું કે, તે એવરગ્રીન છે. એના ગીત એટલા સુપરહીટ છે કે, હજું પણ એમાં રીક્રિએશન થઈ રહ્યું છે.

ઓવર ટું દાદા
દાદા કેવી રીતે આ સંગીતની રિધમિક જર્ની શરૂ થઈ? હવે ગીત સાંભળવાનો સમય પૂરો થઈ ગયો છે. હવે ગીત દેખાય રહ્યા છે. એ સમય એક આલ્બમનો હતો આજે ઓરિજિનાલીટીનો છે. સંગીત મારા માટે બધું જ છે. મ્યુઝિક ઈઝ એવરીથિંગ. હું ફિલ્મોના સંગીતમાં હજું પણ એક્ટિવ છું. ટેકનોલોજીએ કાયાપલટ કરી છે એમાંથી મ્યુઝિક વર્લ્ડ પણ બાકાત નથી. હજું પણ ઘણી ફિલ્મો મારા ગીતના કમ્પોઝિશન યુઝ કરે છે. આવું બધું ચાલ્યા કરે છે. ફિલ્મ ‘બાગી-3’માં ‘બંકસ...એક આંખ મારૂ તો..’ મારૂ જ કમ્પોઝિશન છે. ફેન્સ કોને કહેવાય એ મને જ્યારે હું મસ્કત ગયો ત્યારે ખ્યાલ આવ્યો. પહેલી વખત જ્યારે મસ્કત ગયો ત્યારે સવારે ચાર વાગ્યે એક હોટેલમાં એક ફેનને ખબર પડી હશે કે, બાજુની વિંગમાં બપ્પી આવેલા છે. એ સમયે બધું છોડીને એ ફેન મને સવારે ચાર વાગ્યે મળવા આવ્યો. હું તો શોક્ડ...વોટ એ ફેમ. હજું પણ વર્ષ 1960ના દાયકાના ગીત પર લોકો ડાન્સ કરે છે. એ મ્યુઝિક સાંભળતા જ લોકોના પગ થિરકવા લાગે છે. હું આને સફળતા માનું છું.  જેમ કે ‘ચાહિયે થોડા પ્યાર....’ ફિલ્મ ‘લહું કે દો રંગ’નું ગીત છે આ

ક્યારેય વિચાર્યું ન હતું કે, ગીત પણ વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવશે
આવા ગીત જ્યારે પણ સાંભળીયે ત્યારે એવું લાગે છે જાણે કાલે જ રીલિઝ થયા છે. ‘ઈમ્તિહા હો ગઈ...ઈત્ઝાર કી’ ઓલ ટાઈમ મારૂ ફેવરીટ. દાદા ગીત પણ વિશ્વ વિક્રમ કરી શકે એવું ક્યારે વિચાર્યું હતું? યાર, ‘જીમ્મી જીમ્મી’ આ ગીતે તો કમાલ કરી દીધી. આ એક જ ગીત 45 જુદી જુદી ભાષામા ડબ થયું છે. ચીની, અફઘાની, બર્મા, રશિયા અનેક દેશની ભાષામાં આ ગીત ડબ છે. આ ગીતનું મ્યુઝિક જેટલું ચાલ્યું એટલું કોઈ ગીતનું ચાલ્યું નથી. આજે એક ગીત જ્યાં અઠવાડિયું માંડ ચાલે છે ત્યાં આ પ્રકારના ગીત ખરેખર વિશ્વમાં ડંકો વગાડે એ ખરેખર અસાધારણ સફળતા કહી શકાય. એવું નથી કે, એ સમયે વિશ્વ સિનેમા ન હતું કે, વર્લ્ડ ઈગ્લીશ મ્યુઝિક ન હતા. માધ્યમો હતા પણ લોકોને ટચ થાય એવું હવે બહું ઓછું જોવા મળે છે. દાદા કહે છે કે, હું 11 વર્ષનો હતો ત્યારથી સંગીત ક્ષેત્રે સક્રિય છું. 11 વર્ષે મે પ્રથમ કમ્પોઝિશન આપ્યું. જેમાં મારા પપ્પા ગીત ગાતા અને હું વગાડતો. ચાર વર્ષનો હતો ત્યારે લતાદીદી સાથે કામ કરવા મળ્યું. પણ જ્યારે મુંબઈ આવ્યો ત્યારે બપ્પી નામ મળ્યું અને કામ પણ મળ્યું. આ એ સમય હતો જ્યારે શંકર જયકિશન, લક્ષ્મીકાંત પ્યારેલાલ, આર.ડી. બર્મન, ઓ.પી. નૈયર અને કલ્યાણજી આનંદજીનો સૂર્ય મધ્યાહનની જેમ પ્રકાશિત હતો. એ તમામ વચ્ચે સેટ થવું રણ પ્રદેશમાં રોયલ પેલેસ બનાવવા જેટલું અધરું હતું. એ સમયે આ શરીર પણ શણગાર વગરનું હતું. વર્ષ 1969માં પ્રથમ વખત ફિલ્મમાં કામ મળ્યું અને સત્તર વર્ષની ઉંમરે બીજી ફિલ્મ ‘નન્હે શિકારી’ મળી. આ જ સમયે મન્નાડે અને લતાજી જેવા મોટા કદ અને પદ પર રહેલા ગાયકોને ગાઈડ કરવાનો ચાન્સ મળ્યો. ઘણી વખત એવું બન્યું કે, ફિલ્મ ન ચાલી પણ ગીત ખૂબ ચાલ્યા. જેમ કે, ‘બાઝાર બંધ’ ફિલ્મ ન ચાલી પણ ગીત લોકોને ખૂબ જ ગમ્યા. આ સંગીતજગત એવું છે કે, જ્યાં સુધી કોઈ મોટી સિક્સ ન મારો ત્યાં સુધી કાળું કૂતરું પણ સુંઘતું નથી.

        તાહિર હુસૈન મારા માટે સાંતાક્લોઝ બનીને આવ્યા. જેમ સાંતા ક્લોઝ ઘણી બધી ખુશી આપે છે એમ એ વ્યક્તિને ‘લડકી બદનામ સી’નું કમ્પોઝિશન ખૂબ ગમ્યું. એ સમયે એક પ્રોડ્યુસર, રાઈટર અને ડાયરેક્ટર ઘરે આવે એ મોટી વાત ગણાતી. એ મારા ઘરે આવ્યા હતા. ફિલ્મ ‘મદહોશ’ માં મ્યુઝિક ડાયરેક્ટર આર.ડી.બર્મન પણ બેગ્રાઉન્ડ મ્યુઝિક મારૂ હતું. એ માણસે મને પ્રોમિસ આપ્યું હતું કે, તને ક્રેડિટ મળશે. પછી ફિલ્મ આવી ‘ઝખમી’ છ ગીત એ તમામ સુપરહીટ. ‘જલતા હૈ જીયા મેરા ભીગી ભીગી રાતો મે’ આજે પણ કાને પડઘાય એટલે જલસો પડી જાય.

આ ગીત વખતે તો કિશોર કુમાર રડી પડ્યા
કિશોર દાનો સ્વભાવ માત્ર ઓન સ્ક્રિન કે કામમાં જ મસ્તીખોર ન હતો. પણ એ માણસ આખા જ મસ્તીખોર હતા. ‘પગ ઘુંઘરું બાંધ મીરા નાંચી થી’ આ ગીત જ્યારે મારી પાસે આવ્યું ત્યારે એમા વેસ્ટર્ન, ડાન્સ અને ક્લાસિકલનો એક ત્રિવેણી સંગમ હતો. અત્યાર સુધીના તમામ ફોર્મેટમાં પ્રથમ વખત આ ગીતમાં સરગમ મે મૂકી હતી. ‘સસસ ગગ રેરે સાનીની સા સા સા’ ગીત એટલું લાંબું હતું કે, કિશોરમામા (બપ્પીદાના મામા થાય)એ કહ્યું, ભાઈ હું કંઈ તાનસેન નથી. પહેલીવારમાં તો ના પાડી દીધી આવું બધું ન થાય. પણ મે ફોર્સ કર્યો અને ગીત સુપરહીટ થયું. ‘ચલતે ચલતે મેરે યે ગીત’ આ ગીતનું જ્યારે રેકોર્ડ થતું હતું ત્યારે કિશોરમામા બે વખત રડ્યા હતા. કારણ કે ગીતના શબ્દોમાં એટલી શક્તિ હતી. પછી તો એ ગીતકાર અમિત ખન્નાને મળવા પહોંચી ગયા હતા. ‘બમ્બઈ સે આયા મેરા દોસ્ત’ આ ગીત મારી ઓળખનું આઈડીકાર્ડ સમાન સાબિત થયું. આ એ સમય હતો જ્યાં કલા પણ હતી અને કથા પણ ફિલ્મોમાં હતી. જ્યારે ‘જહાં ચાર યાર મિલ જાયે વહી’ આ ગીતમાં અમિતાભ બચ્ચને રેપ વર્ઝન ગાયું છે એવું કિશોરદાને ખબર જ ન હતી. જ્યારે ફાયનલ રેકોર્ડિગ પૂર્ણ થયું ત્યારે એમને ખ્યાલ આવ્યો કે, આમા તો બીગ બીનો અવાજ છે. આ એક નવો કોન્સેપ્ટ હતો.
(ક્રમશઃ)