ઝીંદગી મેરા ગાના, મૈ ઈસીકા દિવાના.

ઝીંદગી મેરા ગાના, મૈ ઈસીકા દિવાના.

ડૉન્ટ રિજેક્ટ મી...આઈ એમ અ લર્નર. 

બપ્પી લહેરીને આ ગાયિકાએ પોતાના કમ્પોઝિશનમાં ગાવાની સ્પષ્ટ ના પાડી દીધી હતી. 

આંખ પર ચશ્મા અને ગળામાં સોનાના લોકેટ. હાથમાં બ્રેસલેટ અને બીજા હાથમાં મસ્ત કડું. બોલીવુડના ગોલ્ડન મ્યુઝિક ડાયરેક્ટર તરીકે જ્યારે પણ કોનું નામ લેવામાં આવે ત્યારે બપ્પી દા પહેલા યાદ આવે. જ્યારે તેઓ મુંબઈ આવ્યા ત્યારે મ્યુઝિક ક્ષેત્રે કેરિયર બનાવવા માટે તેમણે ઘણા કષ્ટ સહન કર્યા છે. પણ કહેવાય છે ને કે, જેને કંઈક નવું કરવું છે એને કપરી સ્થિતિનો સામનો કરવો જ પડે છે. પણ અવાજની અસાધારણ છાપ અને મીઠાશ ક્યારે રિઝલ્ટ બદલે છે એનો ખ્યાલ સમય સિવાય કોઈને હોતો નથી. 70 અને 80નો દાયકો એવો હતો જ્યારે સંગીત ક્ષેત્રે કોઈ કંઈ નવું લાવે તો પરોક્ષ રીતે પરિસ્થિતિને જટીલ બનાવી દે એવી યુક્તિઓ અને યોજનાઓ ક્યારે કોણ કરી દે એની ખબર ન પડતી. આટલા મોટા કદ અને પદના કલાકાર હોવા છતા એમને પણ ક્યારેક રેકોર્ડિંગ રૂમમાં જવાનો ડર લાગતો હતો.

ડૉન્ટ રિજેક્ટ મી, આઈ એમ અ લર્નર
બપ્પી પોતાની વાત આગળ કહેતા કહે છે કે, હું હજું શીખું છું. મ્યુઝિક ક્ષેત્રે હજું પણ ઘણું શીખવાનું બાકી છે. ડિસ્કોની થનગનાટ એટલે બપ્પી દા. પણ હકીકત એવી છે કે, ડિસ્કો ભારતનું કોઈ થીમ કે ફોર્મેટ જ નથી. આ અમેરિકા અને લંડનનું કલ્ચર છે. પણ આ વસ્તુને ઈન્ડિયામાં એક મ્યુઝિક ફ્લેવરથી લાવનાર બપ્પી દા છે. દાદા કહે છે કે, 70નો આખો દાયકો આખો રોમેન્ટિક મેલોડીનો હતો. જેમ કે, ‘ગોરો કીના કાલો કી, દુનિયા હૈ દિલવાલો કી’, ‘પ્યાર બિના ચેન કહા રે’ આ એવા ગીત છે જે હજું જૂના થયા જ નથી. કદાય એટલે જ એનું રિક્રિએશન થાય છે. પણ એ સમયે અને આજે હું જે કંઈ નવું કરું છું એ એક યુથને ગમે અને એની અસર લાંબા સમય સુધી રહે એવા વિચાર સાથે કરું છું. આ એ યુગની વાત છે જ્યારે ફિલ્મમાં અભિનેતાના અવાજ સાથે ગીતનો સ્વર ખૂબ જ નજીક હોય એ અનિવાર્ય હતું. જેમ કે, શમ્મી કપૂરના કોઈ પણ હીટ ગીત લઈ લો એમાં મહંમદ રફી જ હશે. રાજેશ ખન્નાનું ગીત હોય એટલે કિશોર મામા. ધર્મેન્દ્ર હોય એટલે કિશોર મામા પ્લસ રફી. એટલે એ સમય મિથુનદાનો હતો જેમાં મારો અવાજ બિલકુલ મેચ થતો. અમેરિકાના લોસ એન્જલસમાં જ્યારે હું હતો ત્યારે એક ચીનની છોકરી મળી. ત્યારે મેં એને પૂછ્યું કે,તમે મારા ગીત સાંભળ્યા. હજું તો વાત પૂરી થઈ ન હતી ત્યાં એણે જીમ્મી જીમ્મી ચીનની ભાષામાં ગવાનું શરૂ કર્યું. માત્ર આ જ નહીં ‘મેરા દિલ ગાયે જા...ઝુબ્બી ઝુબ્બી’ આ એક ટચ છે અને ઈફેક્ટ છે તમારા સંગીતની.

તમને માન્યમાં નહીં આવે પણ હકીકત છે કે, ‘ગોરો કીના કાલો કી, દુનિયા હૈ દિલવાલો કી’ આ ગીત રશિયન લિરિક્સમાં રેકોર્ડ થયું છે. કુદરતસર્જિત વિશ્વ અને માનવસર્જિત આ દુનિયામાં જ્યાં કલા છે ત્યાં કોપી પણ છે જ. અમેરિકામાં કોપીરાઈટ વાયોલેશનનો કેસ જીત્યો હતો. એ વાત એવી હતી કે, લતાજીનું ગીત છે. ‘કલીયો કા ચમન જબ બનતા હૈ’ હવે આ ગીતમાં મારૂ મ્યુઝિક હતું. આ ગીતમાં રેપ એડ કરવામાં આવ્યું હતું. એટલે મને ફોન આવ્યો કે, ગીત તમારૂ છે પણ વચ્ચે રેપ વર્ઝન આવે છે. ડૉ. ડ્રેના આલ્બમાં આ કમ્પોઝિશનનો ઉપયોગ થયો પછી કેસ કર્યો. જેમાં જીત થઈ. ભલે પૈસા ન આપો વાંધો નહીં પણ નામની ક્રેડિટ તો આપો. કારણ કે દરેક સર્જન સમય માગી લે છે. દાદા ઉષા વિશે તમારી યાદ...ઉષા ખૂબ ટેલેન્ટેડ પર્ફોમિંગ આર્ટિસ્ટ છે. ‘કોઈ યહાં નાચે નાચે’ આ ગીત આજે પણ એટલું જ નવું લાગે છે. એવું અનેક વખત બન્યું છે કે, ગીત પાછળની હિસ્ટ્રી કંઈક અલગ હોય છે. જ્યારે ફિલ્મ ‘લાવારીસ’ આવી ત્યારે મારા ઘરે પ્રકાશ મહેરા સીટીંગ રૂમમાં બેઠા હતા ત્યારે એને ગીત અમિતાભ બચ્ચના સ્ટાઈલનું ગીત સંભળાવ્યું ‘મેરે અંગને મે.. ’ તો મેં પણ ત્યારે આ જ ગીત થોડી અલગ સ્ટાઈલમાં સંભળાવ્યું. હવે એ સમયે તો એક જ મ્યુઝિક ડાયરેક્ટર રહેતા. એટલે મે જ પ્રકાશજીને કહ્યું કે, આનંદજીનું નામ આપી દો. પ્રકાશ મહેરા મારા ખૂબ સારા મિત્ર છે. આ ગીત પ્રકાશ મહેરાજીનું ક્રિએશન હતું. ‘નીલે નીલે અંબર પર ચાંદ જબ આયે’ હવે આ ગીત મે અને પ્રકાશજીએ સાથે મળીને કંમ્પોઝ કર્યું પણ પ્રકાશજીએ કહ્યું કે, ડારેક્ટર પી. સંબાશિવરાવ મારા મિત્ર છે આ ગીત આપી દે. મે હસતા હસતા આપી દીધું. આ ગીતમાં પહેલા કલ્યાણજી આનંદજીનું નામ હતું પછી મને નામની ક્રેડિટ આપી. પ્રકાશજીને ગીતના શબ્દો અને સંગીતના કમ્પોઝિશનનું ખૂબ સારું નોલેજ હતુ.

હવે આ મ્યુઝિકની દુનિયા એવી છે કે, તમે કંઈક નવું કરવા માંગતા હોવ એટલે ઝડપથી કોઈને ગળે ઊતરે નહીં. એવામાં ઘણા સંગીતના મહારથીઓ સાથેની અનબન તો થતી હોય. પણ આવું ચાલ્યા કરે. હું મારા પર કુદરતની કૃપા અને માતા-પિતાના આશીર્વાદ માનું છું કે, આટલી મોટી જર્નીમાં ટકી શક્યા. હવે વાત ત્યાં સુધી પહોંચી ગઈ હતી કે, આશાજીને કહી દેવાયું હતું કે, તારે બપ્પીના કમ્પોઝિશનમાં નથી ગાવાનું. પણ હું ખૂબ આદર કરું છું આર.ડી. બર્મનનો. એમને પણ મારું સંગીત વખાણ્યું અને ગમ્યું. હવે આશા અને બપ્પીના સંગીતના ગીત જોવો. ‘કિસી નઝર કો તેરા ઈન્તેઝાર આજ ભી’ સુપરહિટ ગીત. ‘આવાઝ દી હૈ એક નજર ને યા ફીર’ આપણ સુપરહિટ સાબિત થયું. આજે ડી.જે.નો જમાનો છે એ સમય ડફલીનો હતો. એ ગીતની અસર જોવો. ‘નેનો મે સપના...સપનો મેં સજના’ આ જ ગીતનું આખું ફોર્મેટ ફિલ્મ ‘ડર્ટી પિક્ચર’માં રીપિટ થયું. ગીત ‘ઉલાલા ઉલાલા....’આમાં પણ બપ્પીનો અવાજ અને એ જ ડફલી અને નારંગીઓના સેટ. આ સિવાય વર્ષ 1980માં બપ્પીએ 33 ફિલ્મના 180 ફિલ્મી ગીત રેકોર્ડ કરીને એક વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. આ ગીતના રેકોર્ડિંગને લઈને  ગિનિસબુક ઓફ વર્લ્ડ રેકોર્ડમાં નામ છે.

    બપ્પીએ પોતાની આ અનોખી અને ગોલ્ડન સ્ટાઈલ પર પેટન્ટ કરાવી છે. જેથી કોઈ એમની કોપી ન કરી શકે. કારણ કે એમના ગળામાં જેટલું પણ સોનું છે એ અસલી છે. પોતાની જાત મહેનતથી એમણે કમાયું છે. દિલના પણ એટલા દયાળું છે કે, એક કાર્યક્રમમાં એક દીકરીએ ‘આવો તુમ્હે ચાંદ પે લે જાયે’ આ ગીત ગાયું અને દાદાને ગમી ગયું ત્યારે એ જ સમયે ગળામાંથી એક ચેન કાઢીને ત્યાં એને આપી દીધી હતી. આજ જ્યાં કોઈ ગીત 3 મિનિટ પણ ટકતા નથી ત્યાં 12 મિનિટનું ગીત ‘પગ ઘુંઘરૂ બાંધ મીરા નાંચી થી’ હજું પણ લાખો કરોડો ચાહકોનું ફેવરિટ છે. રિક્રિએશન થાય એની પણ ઈફેક્ટ છે. જૂના ગીતની અસર છે એટલે તો ફરી બને છે. પણ ઓરિજિનાલિટીની સ્વિટનેસને કોઈ લેસ કરી શકે એમ નથી. દાદા કહે છે કે,કિશોર કુમાર અને લતાજી આ બોલીવુડ જ નહીં પણ સંગીતની દુનિયાના પિલ્લર છે. કારણ કે કિશોર મામા કાયમ એક મુડ ચેન્જ કરી દેતા. ગીત ભલે ગંભીર હોય પણ એના અવાજમાંથી સાંભળ્યા બાદ ફરી એ જ એની મોજ મસ્તી રહેતી. ‘દિલ મે હો તુમ, આંખો મે તુમ’ આ ગીતના મૂળીયા બંગાળીમાં છે. આ ગીત પહેલા કિશોરમામાએ બંગાળીમાં ગાયું પછી હિન્દી ફિલ્મ માટે રેકોર્ડ થયું. ‘લાવારિસ’ અને ‘નમક હલાલ’ આ બંને ફિલ્મ એક પછી એક સમયમાં આવ્યા પણ બંને સુપરહિટ સાબિત થયા. આજે પણ એના ગીત બેસ્ટ છે. જ્યારે માયકલ જેક્શન મુંબઈ આવ્યા ત્યારે બાલા સાહેબ ઠાકરેની ઓફિસમાં એમની સાથે મુલાકાત થઈ હતી. ત્યારે જ્યારે મે ખાલી ડિસ્કો ડાન્સરની વાત કરી ત્યારે એણે કહ્યું કે, જીમ્મી જીમ્મી ગીત પર હું આજે પણ ડાન્સ કરી શકું છું.
સેલ્યુટ છે દાદા.