માર્કસ તો એક ચોક્કસ વિષયમાં મેળવેલ જ્ઞાનના માત્ર સૂચક છે. તે કંઈ ચારિત્ર્યના માપદંડ નથી.

                  ડૉ.એ.પી.જે કલામના જીવન વિશે એમ કહી શકાય કે સાદુ જીવન, સાધના અને સ્વીકૃતિનું પર્યાય. દેશના નેતાઓને જ્યાં રાજકીય કારકિર્દી ઘડવામાં રસ હોય છે ત્યારે કલામને બાળકોના દિમાંગમાં જ્ઞાનનું ચણતર કરવામાં રસ હતો. આપણે વિચારોના અને વાસ્તવિકના ટ્રાફિકમાં અટવાયા છીએ ત્યારે એક પથદર્શકનું જીવન આપણને પથ પરના સાચા દર્શકોની ઓળખ કરાવી જાય છે. દેશમાં જ્ઞાતિ અને જાતિના નામે આજે પક્ષ પુરતી સહાનુભૂતિ દર્શાવાય છે ત્યાં શિક્ષણસંસ્થાઓમાં એક ભાવિ દિશાહીન થતુ જાય છે આ પણ વાસ્તવિકતા છે. એક વખત કલામ પોતાના નિત્યક્રમ પ્રમાણે પોતાના ભવન જતા હતા ત્યારે એક બાળકોનું ગ્રુપ શાળાએ જતુ હતુ અને તેની પીઠ પર પુસ્તકોના ભારથી લચી પડેલુ બેગ હતુ થોડા વિચારોમાંથી પસાર થયા બાદ કંઇ બોલે એ પહેલા કોલેજના યુવાનોનું ટોળુ જોવા મળ્યુ જેની બેગ દેખિતી રીતે ખાલી હતી અને હશે તો પણ જૂજ પુસ્તકો હશે. આ તફાવત જોઇને કલામે કહ્યું કે પુસ્તકોએ ખરેખર ક્યાં હોવું જોઇએ? પરિસ્થિતિનું ચિત્ર સ્પષ્ટ છે ત્યારે અહીંયા કોઇની માથે દલિલનો ટોપલો મૂકવાની જરૂર નથી. શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના મૂળિયા આજે ક્યાંકને ક્યાંક નેતાઓને અડતા હોય છે કાં તો પાર્ટનરશીપમાં પાના ફરતા હોય છે. બાળદિવસ કે આઝાદીના પર્વમાં દેખાતા ફુલજેવા બાળકો પ્રત્યે સંવાદિતતા પણ પ્રાસંગિક થતી જાય છે. જ્યાંથી સૌથી વધુ આઇડિયા અને એક્સપરીમેન્ટના ઊબરા મળે છે ત્યાં અનુભવીઓ અનુભવની દિવાલ દેખાડીને અભિગમનો ક્યો પ્રવાહ રોકવા માગે છે?

Last Tweet Of KALAM

                   કલામ જ્યાં સુધી જીવ્યા ત્યાં સુધી શિક્ષણ અને શૈક્ષણિક પ્રવૃતિઓને વેગ આપવામાં અગ્રેસર રહ્યા, રાષ્ટ્રપતિને મળેલી ભેટ પહેલા દેશને મળેલી ભેટ છે આ વાત તેમણે જાહેરમાં કહી. ભાષણબાજી નહી પણ ભાવનાઓ અને યુવા શક્તિ પાસે રહેલી સંભાવનાઓને પ્રચંડ બનાવવા તેમણે પ્રથમ ભાષણ વર્ષ 1962માં શરૂ કર્યુ. લોકોને વાણી થકી કંઇક આપવાની પ્રવૃતિ છેલ્લા શ્ર્વાસ સુધી ચાલી અને કદાચ ઇચ્છિત મૃત્યુ પણ સ્વીકારી લીઘુ. વિદાય વસ્તુની હોય કે વ્યક્તિની કાયમ વસમી જ રહેવાની. કલામે જ્યારે રાષ્ટ્રપતિ પદ છોડ્યું તેના બીજ દિવસે જ દિલ્લી યુનિવર્સિટીમાં વિજ્ઞાન સંશોધનક્ષેત્રે લાગી ગયા. જીએસએલવીની આખી સિરીઝનું નામાંકરણ જ નહી પણ સમગ્ર અવતરણ એ અબ્દુલ કલામના વિજ્ઞાની ભેજાનું પરિણામ છે. ડિફેંસ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશ જોઇન્ટ કર્યા બાદ તેમને સર્કિટ પર હાથ અજમાવ્યો પણ જાણીને નવાઇ લાગશે કે સૌ પ્રથમ પરિણામલક્ષી કામ તેણે ઇન્ડિય એરફોર્સ માટે એક નાનું હેલિકોપ્ટર ડીઝાઇન કરાવાનું કર્યુ. 1969માં ઇસરોમાં આવ્યા બાદ જીએસએલવીના પ્રથમ ડાઇરેક્ટર બન્યા. નોંધવા જેવું છે કે આપણે ભલે ગુગલના મેપ અને જીપીએસ સિસ્ટમનો બેફામ ઉપયોગ કરતા હોય પણ દેશમાં બનેલી જીપીએસ એન્ડ મેપ સિસ્ટમ ગગનને જીએસએલવીમાં મૂકી શકાય એવી પહેલ સૌ પ્રથમ કલામે કરી. આમ દેશમાં બનેલી જીપીએસ સિસ્ટમને જાહેર કરવાના પાયામાં પણ કલામ છે. ભાવુક અને ભોળા, જરા પણ કરપ્ટ નહી અને કોમ્યુનલ તો જરાય નહી એવા ડૉ. કલામને વિશાળ વિજ્ઞાનના દરિયામાંથી દેશને ઉપયોગી મોતી શોધવાની ઇચ્છા હતી. બાળકોને સક્ષમ અને સાક્ષર બનાવવા તેમના વિચારોની ધારા રાષ્ટ્રમાં ચોતરફ ફેલાઇ હતી,

            વિશ્ર્વમાં ઝનુન અને ઝેર ઓકતા કેટલાક કટ્ટરો યુવા પેઢિને પોઇઝનસ કરી રહ્યા છે તેમના માટે કલામના પુસ્તકો સાક્ષાત વિચાર પરિવર્તન માટેનો ગંથ્ર છે. મહેનત એળે જાય ત્યારે આળસ કરવાના બદલે અને નિષ્ફળતાનો વિચાર કરવાના બદલે નવસર્જનની પ્રક્રિયા નવી દિશા તરફ દોરી જશે. આ વાત આજે દરેક વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓ સ્વીકારે તો માર્કની હોડ અને એડમિશનની દોડમાં થાક ન લાગે. સર્જન સમય માગે છે પણ સર્જનાત્મકતાને જ્યારે માધ્યમ અને પધ્ધતિસરનું શિક્ષણ મળે ત્યારે શોખ સાથે ગમતી પ્રવૃતિનો સૂર્યોદય થાય. આ વાત કલામ સાહેબે સાબિત કરી. પોતાના ગ્રામ્ય વિસ્તારમાંથી પસાર થતા વિમાનને જોઇને મનોમન જાતને કમિટમેન્ટ આપેલું કે હું આ વિજ્ઞાનની દુનિયામાં વિમાનને આકાર આપીશ. આકાર તો આપ્યો પણ એક દિવસ વિમાન પણ ચલાવ્યું એ પણ શ્રેષ્ઠ પાઇલટ્સ સાથે નહીં પણ તાલિમમાં શ્રેષ્ઠ નીવડેલા પાઇલટ્સ સાથે. પરિક્ષા અભ્યાસની હોય કે જીવનની પ્રયાસોની તીવ્રતા અને અખંડ ઇચ્છા શક્તિનો સફળતા સિવાઇ કોઇ વિકલ્પ નથી. આજે ગુણની ભાગાદોડીમાં ગુણવત્તા હાંસિયામાં મૂકાઇ ગઇ છે. ચારિત્ર્ય તો વૃક્ષ સમાન છે જેની નીચે છાંયડો મળે. વસંતઋતુ જેવી મોસમમાં કોઇ ત્રીજી વ્યક્તિ તમને સારી રીતે વધાવે. કલામે દેશને જે આપ્યું એનું ઋણ નહીં પણ પરિણામો એક પાળિયા સમાન છે દેશની મિસાઇલ ટેકનોલોજીમાં સૌથી સારા અને ઉપયોગી પ્રોગ્રામ કલામે આપેલા, સ્પેશ ટેકનોલોજી એન્ડ રિસર્ચ ક્ષેત્રે સિધ્ધિ એવી મેળવી કે વૈશ્ર્વિક સ્તરે કલામની ખ્યાતિ ક્ષિતિજને પેલે પાર ગઇ. He led the Integrated Guided Missile Development Programme of the Defence Research Development Organisation with great success, અસાધારણ સફળતા છતા સરળતા, વાઇલ્ડ નહીં પણ માઇલ્ડ માણસ. જેનો ચહેરો જોઇને એક સ્વંમ પ્રેરણા મળે એવા વ્યક્તિએ છેલ્લે લખેલુ પુસ્કત. Advantage India: From Challenge to Opportunity    માં તદ્દન નવી વાત અને નવી જ રજૂઆત છે. વોટ્સએપ અને ફેસબુકમાંથી સમય કાઢીને વાંચવા જેવી બુક. આ બુક અમદાવાદ આઇઆઇએમમાંથી લોંચ થઇ હતી અને આજે પણ અમદાવાદ આઇઆઇએમની લાઇબ્રેરીમાં તેની ફસ્ટપ્રિન્ટ છે

અંતે એક ક્વોટ...એક જવાબદાર નાગરિક તરીકે તમારા વિકાસ માટે સારા માર્કસ સાથે સારાં નૈતિક મૂલ્યો અને વર્તનને પણ જોડવાનાં છે.
હું સર્વશક્તિમાન ઈશ્વરને પ્રાર્થના કરીશ કે તે મારા દેશને સખત કામ કરનારા અને જ્ઞાની લોકો મળે તેવા આશીર્વાદ આપે જે મારા દેશને આર્થિક રીતે વિકસિત બનાવે.
વી મિસ યુ કલામસર. આ દેશનો એક સામાન્ય નાગરિક અને વિદ્યાર્થી