શિક્ષણ ક્ષેત્રે મોંઘવારી અને સમસ્યાઓ

                              તાજેતરમાં ગુજકેટ અને ધો 12 વિજ્ઞાન પ્રવાહનું પરિણામ જાહેર થયું. દરેક જિલ્લાનું ટકાવારી આધારિત પરિણામ બહાર પડ્યું અને ગુજકેટના 40 હાજર જેટલા વિદ્યાર્થીઓનું ભાવે સામે આવ્યું. એક તરફ આવા પરિણામોથી શિક્ષણ વિભાગની કામગીરી બાહર આવે છે તો બીજી તરફ આ જ શિક્ષણ વિભાગમાં કૌભાડ થાય છે અને સુપ્રિમ કોર્ટ સુધી મુદ્દો લંબાય છે. થિયરી અને પ્રેક્ટિકલ વચ્ચે વિભાજીત થયેલા શિક્ષણના અનેક વિષયોનું જે તે અભ્યાસ ક્રમમાં મહત્વ છે. પરંતુ, હવે મેળવેલા ગુણની ગણતરી થોડી અટપટી બની છે ખાસ કરીને ધો 12ના વિજ્ઞાન પ્રવાહમાં ગ્રુપ આધારિત કસોટીઓથી માર્કશીટ સાથે અન્ય પરીક્ષાનું પરિણામ પત્રક સમજતા થોડી વાર લાગે છે. બીજી બાજુ ઇજનરી અને ફાર્મસીમાં પ્રવેશ પ્રક્રિયા શરુ થાય ગઈ છે ત્યારે પ્રાયોગિક કાર્યમાં ગુણ સરકાર નક્કી કરશે. પણ સરકારી કાર્યવાહીમાં ગોકળગાયની નહિ પણ જેટ વિમાન જેવી ઝડપની આવશ્યકતા છે.

           દેશના દરેકમાં ખૂણામાં સક્ષારતા લાવવાના પ્રયાસોમાં શિક્ષણતંત્રને નાની મોટી સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડે છે. થોડા સમય પેહલા હરિયાણાના પૂર્વ પદાધિકારી તેમજ તેના પુત્રને શિક્ષકોની ભરતીની બાબતે કાઈદાકીય પગલાઓનો સામનો કરવો પડ્યો આવી જ બિનકુશળ શિક્ષકોની ભરતીની વાત સુપ્રીમ સુધી પોહચી છે. વિદ્યા સહાયકોના ટેકે શિક્ષણ વિતરણ થઇ રહ્યું છે. શિક્ષકો માટે ટેટની કસોટી ફરજીયાત બનાવી દેવામાં આવી છે તેમ છતાં શોર્ટ કટના રસ્તે ઘુસી ગયેલા લોકો સુપ્રિમની નજરે ચડ્યા છે. શિક્ષક સહાયકને શિક્ષણનો શત્રુ કેહવામાં આવ્યો છે. પ્રાથમિક શિક્ષણ મફત અને ફરજીયાતની વાતને હજુ સંપૂર્ણ સફળતા મળી નથી. જ્યાં શિક્ષક જ યોગ્ય ના હોય ત્યાં બાળકોનું ભાવી કેમ ઉજળું થવાનું?, આવા બાળકોની સામે અનેક પ્રશ્નાર્થ છે. આ સાથે એક સારી વાત એ છે કે સરકારે શિક્ષણ પાછળના બજેટમાં વધારો કર્યો છે તેથી સ્થિતિમાં થોડો સુધારો થયો છે. વર્ગખંડ અને શાળાના સંકુલો શૌચાલય જેવી સુવિધાઓથી સજ્જ છે પણ આજે શિક્ષકોની લાઈકત સામે વાંધો ઉઠ્યો છે.

                   
                                  ગુજરાતને શિક્ષણના સંદર્ભે મળેલા આદેશથી હવે શિક્ષકોની લાયકાત સુપ્રિમને જણાવવી પડશે. વાત યોગ્ય અને યથાર્થ છે સમાજને  માટે શિક્ષણએ પાયો છે. પરંતુ આજે સાક્ષારતાના દ્રષ્ટિકોણથી કેરલા જેવા રાજ્યોની સામે સરખામણી થઇ શકે નહિ. ઉચ્ચ કક્ષાના કોર્ષ અમલમાં મુકવામાં આવ્યા છે ત્યારે પ્રાથમિક શિક્ષણની હાલત આઘાત લગાડે એવી છે. ઉપરાંત સહાયકો 2500 રૂપિયામાં ફરજ બજાવે છે. શિક્ષણ ક્ષેત્રનું આ ચિત્ર છે જે પ્રાથમિક શિક્ષણ આપતા વિદ્યા સહાયકોનું છે. અધૂરું જ્ઞાન ક્યારેક હાનિકારક સાબિત થાય પણ શિક્ષકો પાસે જ પૂરું જ્ઞાન ન હોય તો શિક્ષા લેનાર વર્ગ પણ અધૂરા ઘડા સમાન જ હોવાનોને ? જે છલકાયા કરે...

                        
     આપણે ત્યાં જે તે વ્યવસાયના મુદ્દે એક જૂથનું અસ્તિત્વ હોય છે. જે સરકારની સામે રણે ચડવાના પ્રસંગોમાં પોતાના જૂથની એકતા કેટલી સક્રિય છે તે દર્શાવવા પ્રયાસો કરે છે.પછી ભલે અંદર સ્પર્ધાનું તત્વ હોય. શું આ જૂથ કોઈને મફત શિક્ષણ ન આપી શકે? પ્રાથમિક શિક્ષણના કથળતા સ્તર માટે બીજા પણ કેટલાક પાસાઓ જવાબદાર છે. જેવા પૈસા તેવી ક્વોલીટી અને ક્વોનટીટી. આ વાત શિક્ષણ ક્ષેત્રે પણ લાગુ પડે છે નિયમિત શિક્ષકોની સામે 25% ઓછા પગારથી કામ  કરનારા અન્ય સમયમાં વિદ્યા દાન આપે અને આર્થિક સધ્ધર થવા પ્રયત્ન કરે તો તેને ટ્યુશનના સામ્રાજ્યનો સભ્ય ગણવામાં આવે છે. વર્તમાન પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં લેતા શું 2500 રૂપિયાના ઘર ચાલે?

                 દિવસે ને દિવસે સાક્ષરતા  વધતા શિક્ષણ પણ મોંઘુ બનતું જાય છે. વસ્તીની મોટી સંખ્ય સામે સરકાર બધે પોહચી ન વડે તેથી તે બીજી બિન સરકારી શૈક્ષણિક સંસ્થાને  આપે છે. જેથી સક્ષારતા વધે દેશના નાનામાં નાના ખૂણામાં જ્ઞાનની જ્યોત પ્રગટે. પરંતુ, ચિત્ર આનાથી  વ્યસ્ત રચાતું જાય છે. ફીના મથાળાની ઊચી કિમત વસુલતા સંકુલો સામે જયારે વાલીઓની હૈયાવરાળ ઉકળે છે ત્યારે કયું સંધ તેને સાંભળે છે?  શિક્ષણના નામે થતા  વેપલાથી કોઈ સમાજ અજાણ નથી. આજે શાળાકીય સમયના ખર્ચા સામે કોલેજના એક સત્રની ફીનો આકડો રચાતો હોય એવું લાગે છે એટલે કે
શાળાકીય અભ્યાસના ખર્ચા = કોલેજની ફી

              ભ્રષ્ટાચારના વ્યાપમાંથી શિક્ષણ ક્ષેત્ર બાકાત નથી. આ સાથે પ્રાથમિક શિક્ષણ લેવાના સમયે બાળમજૂરી કરતા લોકોની સંખ્યા પણ નાની નથી. એક તરફ સરકારે સુપ્રિમ સામે પ્રત્યુતર આપવાનો છે, તો સિક્કાની બીજી બાજુનું દ્રશ્ય બદલવા અસરકારક પગલાઓ પણ લેવાની જરૂરિયાત છે. આ ક્ષેત્રમાં હવે કેવા અને ક્યાં ફેરફાર થશે અને ક્યાંપ્રકારનાં પગલાઓ લેવાશે તે માંટે વેઇટ એન્ડ વોચ.