માત્ર કોલેજોમાં જ નહિ પરંતુ શાળાઓમાં પણ વધ્યું પ્રોજેક્ટનું મહત્વ.
માર્ક્સ માટે કરવી પડતી મેહનત હવે હળવી થઇ છે કારણ કે હવે સ્ટુડંટની સર્જ્નાત્માંકના ગુણનું મૂલ્યાંકન થાય છે.આ માટે અભ્યાસ કર્તા વધુમાં વધુ મેહનત કરે છે અને એક અસરકારકતા સાબિત કરે છે.બનાવેલા દરેક પ્રોજેક્ટ કાયમ લાઇવ રહે તે માટે તેને ખુબ તકેદારીથી સાચવે છે.એટલે થોડી કેર સાથે એક ચોક્કસ માહિતીને શેર કરે છે.ક્યારેક શિક્ષકોની અસમજના લીધે ખોટા આડા અવળા ખર્ચા પણ વધી જાય છે.તો કેટલીક માહિતી કોર્ષમાં આંશિક હોવા છતાં એવા જ વિષયોના પ્રોજેક્ટ આપવામાં આવે છે.મોડેલ બનાવીને મુકેલી માહિતી યાદ રાખવામાં સરળ રહે છે. તે સાથે જ આખું મોડેલ પણ આપ મેળે યાદ આવી જાય છે.આ કરેલી ઇવેન્ટનો ફાઈદો આવનારી એકઝામમાં થાય છે.એટલે હવે કોઈ વાંચનથી બધું યાદ રહે કે ના રહે પણ કરેલા પ્રોજક્ટનું બધું ઇઝીલી યાદ રહી જાય છે. ઇન્ટરનલ માર્કસનો પ્રારંભ થતા પ્રોજેક્ટસના માર્ક્સ લુંટવા એક તક જતી કરતાં નથી. એટલે કે કોઈ પણ ટોપીકનું ટોપ સુધીનું જ્ઞાન એક ફક્ત એક પ્રોજેક્ટ.આ મુદ્દે શિક્ષકો કહે છે કે હવે કોઈ પણ વિદ્યાર્થી નાપાસ ન થઇ શકે કારક હવે પ્રોજેક્ટમાં માર્ક્સ મળે છે અને એવા વિષયો તેને કાયમ કામ આવે છે.અને હવે થોડા વાંચનથી પણ સારા માર્ક્સ લાવી શકાય છે.આ વિષય પર સુર પુરાવતા અધ્યાપકો કહે છે કે પ્રોજેકટથી એક ઇનોવેશન બહાર આવ્યું છે.એજ્યુકેશન એક મોડલમાં એક્ષ્પ્લેન કરવામાં આવે છે.અત્યારે આ બદલાવની અસર સમય જતા જરૂર વર્તાશે.પરંતુ,આ માટે કોઈ શિક્ષકને ટ્રેનીગ અપાઈ નથી.પણ થોડા અપડેટ થતા રેહવું પડશે.આજ દિશામાં પોતાની સેવા આપતા અન્ય લોકોના વિચારો પણ જાણીએ.
સર્જનાત્મકતા સાથે સમજાવાતા વિષયો.
સતત અને સખત રીતે બદલતા શૈક્ષણિક ક્ષેત્રમા દિન પર દિન નવા નવા પરિવર્તનોથી શિક્ષણ હવે માત્ર સહેલું જ નહિ પણ ભરપુર સર્જનાત્મકતાવાળું પણ બન્યું છે. એટલે હવે એવું કહી શકાય કે "પ્રોજેક્ટ વિથ નોલેજ". અભ્યાસના ક્ષેત્રોમાં પરિવર્તનના પવનોની અસરથી એક નવો બદલાવ આવ્યો છે.પાયાના પ્રકરણોમાં એક નવા દ્રષ્ટિકોણથી જ્ઞાન પીરસવાનો આ પ્રયોગ શરૂઆતમાં તો સ્વીકાર્ય બન્યો છે. પરંતુ,પ્રોજેક્ટની આ પોથી કથામાં સતત પોરવયેલા રેહતા વિદ્યાર્થીને હવે પુસ્તકો વાંચવા એ કામ કંટાળાજનક લાગે છે.એટલે ક્રીએટીવીટીને ક્યારેક પરાણે પણ કરવી પડે છે.તો પ્રોજેક્ટ પાછળ વાલીઓની પણ કડાકૂટ વધતી જાય છે.આ માટે આપવામાં આવતા વિષયોમાં કેટલીક વખત શિક્ષકો પણ અસમંજસમાં પડી જાય છે.પ્રોજેક્ટ પાછળ પાર વિનાના ખર્ચા કરવામાં પણ વિદ્યાર્થીઓ અચકાતા નથી.કારણ કે એક એક માર્ક્સનો સવાલ છે.તો બીજી તરફ નોટીસ બોર્ડ કે એકઝીબીશનમાં પોતાની કૃતિને શ્રેષ્ઠ સાબિત કરવા વિદ્યાર્થીઓ કમર કસે છે.કોલેજકાળનો અનુભવ હવે શાળામાંથી જ આપવામાં આવે છે.હવે એવું ચોક્કસતાથી કહી શકાય.પ્રોજેક્ટ આવતા એક તરફ ઈન્ટરનેટનો વ્યાપ અને ઉપયોગ વધ્યો છે.અને સાથે સાથે વિદ્યાર્થીઓ પોતાની કલ્પનાશક્તિથી પણ વિચારતા થયા છે.દસમાં ધોરણમાં પ્રોજેક્ટનું આગમન થતા કેટલાક વિદ્યાર્થીઓમાં શોખ તો કેટલાક માટે ટાઇમ પાસ બન્યો છે.તો કેટલીક વાર વિદ્યાર્થીઓને કોર્ષમાં છે એટલે ફોર્સ કરવામાં આવે છે.એજયુકેશનના સિલેબસમાં હવે ક્રીએટીવીટીની કોમ્પીટીશન પણ શરુ થઇ છે.તો બીજું બાજુ નવા નવા વિષયોનો ઊંડાણથી અભ્યાસ કરવામાં વિદ્યાર્થીઓ કોઈ પાછી-પાની કરતા નથી."લર્નિગ અ નોલેજ એન્ડ ક્રીએટીવ અ પ્રોજેક્ટ"નો અભિગમ વિદ્યાર્થીઓમાં ગમ્મત સાથે જ્ઞાન ફેલાવે તેવો બન્યો છે.દસમાં ધોરણમાં આ પ્રોજેક્ટ વાંચવાના વિકલ્પે થોડો ફ્રેશ કરનારો બન્યો છે.કેટલીક શાળાઓ આવા પ્રોજેક્ટનું પ્રદર્શન ગોઠવે છે તો કેટલીક શાળાઓ માર્ક્સ મુકીને પરત કરે છે.દરેક વિષયનાં પ્રોજેક્ટમાં ટોપ થ્રીની હોડ જામે છે.
માર્ક્સ માટે કરવી પડતી મેહનત હવે હળવી થઇ છે કારણ કે હવે સ્ટુડંટની સર્જ્નાત્માંકના ગુણનું મૂલ્યાંકન થાય છે.આ માટે અભ્યાસ કર્તા વધુમાં વધુ મેહનત કરે છે અને એક અસરકારકતા સાબિત કરે છે.બનાવેલા દરેક પ્રોજેક્ટ કાયમ લાઇવ રહે તે માટે તેને ખુબ તકેદારીથી સાચવે છે.એટલે થોડી કેર સાથે એક ચોક્કસ માહિતીને શેર કરે છે.ક્યારેક શિક્ષકોની અસમજના લીધે ખોટા આડા અવળા ખર્ચા પણ વધી જાય છે.તો કેટલીક માહિતી કોર્ષમાં આંશિક હોવા છતાં એવા જ વિષયોના પ્રોજેક્ટ આપવામાં આવે છે.મોડેલ બનાવીને મુકેલી માહિતી યાદ રાખવામાં સરળ રહે છે. તે સાથે જ આખું મોડેલ પણ આપ મેળે યાદ આવી જાય છે.આ કરેલી ઇવેન્ટનો ફાઈદો આવનારી એકઝામમાં થાય છે.એટલે હવે કોઈ વાંચનથી બધું યાદ રહે કે ના રહે પણ કરેલા પ્રોજક્ટનું બધું ઇઝીલી યાદ રહી જાય છે. ઇન્ટરનલ માર્કસનો પ્રારંભ થતા પ્રોજેક્ટસના માર્ક્સ લુંટવા એક તક જતી કરતાં નથી. એટલે કે કોઈ પણ ટોપીકનું ટોપ સુધીનું જ્ઞાન એક ફક્ત એક પ્રોજેક્ટ.આ મુદ્દે શિક્ષકો કહે છે કે હવે કોઈ પણ વિદ્યાર્થી નાપાસ ન થઇ શકે કારક હવે પ્રોજેક્ટમાં માર્ક્સ મળે છે અને એવા વિષયો તેને કાયમ કામ આવે છે.અને હવે થોડા વાંચનથી પણ સારા માર્ક્સ લાવી શકાય છે.આ વિષય પર સુર પુરાવતા અધ્યાપકો કહે છે કે પ્રોજેકટથી એક ઇનોવેશન બહાર આવ્યું છે.એજ્યુકેશન એક મોડલમાં એક્ષ્પ્લેન કરવામાં આવે છે.અત્યારે આ બદલાવની અસર સમય જતા જરૂર વર્તાશે.પરંતુ,આ માટે કોઈ શિક્ષકને ટ્રેનીગ અપાઈ નથી.પણ થોડા અપડેટ થતા રેહવું પડશે.આજ દિશામાં પોતાની સેવા આપતા અન્ય લોકોના વિચારો પણ જાણીએ.
ઈન્ટરનેટનો વ્યાપ વધતા હવે માહિતીનું વિશાલ સ્વરૂપ સરળ બન્યું છે.વિદ્યાર્થીઓ નેટ પરથી સીધું જ પોતાની પ્રોજેક્ટ ફાઈલમાં મૂકી શકે છે.એટલે ઓછા મેન્યુઅલ વર્ક સાથે અલોટ ઓફ ક્રીએટીવીટી બહાર આવી છે.કોઈ સબ્જેટના સંદર્ભોને લખી શકાય છે.આ પ્રોજેક્ટ શહેરોની શાળામાં વધુ થાય છે અને તે સાથે અન્ય ગામડાઓમાં પણ થવા જોઈએ.મહાનગરો માંથી શહેરોમાં આવેલો આ કોન્સેપ છે.પ્રોજેક્ટથી એક ક્રાંતિ થઇ છે.કે આજે ત્રણેય વર્ગ સાથે અપડેટ થઇ છે.ટીચર,સ્ટુડંટ અને વાલીઓ. કરેલા કોઈ પણ પ્રોજેક્ટ વેસ્ટ જતા નથી.આ માંધ્યમથી વિદ્યાર્થીઓની એક કાબિલિયત સામે આવી છે.-ફાધર જોસેફ (ઝેવિયસ સ્કુલ)
પ્રોજેક્ટથી એક ચોક્કસ વિષય પર પૂરી માહિતી ભેગી થઇ છે.એક જ વિષયમાં નવો વિકાસ થયો છે.દરેક પ્રોજેક્ટને પ્રદર્શનમાં મુકવામાં આવે છે. અને લોકો આ ક્રીએટીવીટીને નિહાળે છે.ઈન્ટરનેટનો ઉપયોગ સારી અને સાચી દિશામાં થાય તો તે ખરેખર ફાઈદાકારક છે.પ્રોજેક્ટ એટલે કોઈ ટાઇમ બગાડવાનો સવાલ નથી, પણ એક વિષયને વિદ્યાર્થીઓથી શિક્ષણ આપવાની વાત છે.બાકી માર્ક્સ તો તે સીસ્ટમ માંથી મળે જ છે.
આ સાથે ટીચરોના કોન્સેપ પણ પેલા ક્લીયર હોવા જોઈએ.અને પ્રોજેક્ટ કોઈ એક કોર્ષ માંથી જ આપવામાં આવે છે. મનિષ બુચ.(શ્રી સત્ય સાઇ વિદ્યાલય)
પ્રોજેક્ટની બનાવનારી વ્યક્તિ એ વધારે ને વધારે મેહનત કરવી પડે છે.ઈન્ટરનેટ આવતા બધા વિષયોમાં કન્ટેન્ટ સરખા બની ગયા છે.કારણ કે બધા નેટનો યુઝ એક જ વિષય પર કરે છે જયારે કોઈ પણ વિષયની એક વિવિધતા હોય છે.આ સાથે જ કોઈ પુસ્તકનો રેફરન્સ આપવામાં આવે તો પ્રોજેક્ટ થોડો અલગ બને છે.આ સાથે અન્ય વિષય માટે ટાઇમ મેનેજમેન્ટ કરવું પડે.અને વિષયોને પ્રાયોરીટી આપવી પડે.હાલના સમયમાં ટીચરોએ સૌથી વધુ અપડેટ થવાની જરૂર છે.ગુલાબબેન. (શિક્ષક)
પ્રોજેક્ટ કરવાનો આનંદ આવે છે ઘણા બધા વિષયોની માહિતી લખવા કરતાં તેને વધારે વાંચવાની મજા આવે છે.પ્રોજેક્ટ હોવા જોઈએ કારણ કે આ વિદ્યાર્થીઓને સંશોધન કરતાં શીખવે છે.બધું એજયુકેશનના કોર્ષમાં કે પાઠ્ય પુસ્તકમાં નથી હોતું. (ઉર્વી-ધો.૧૦ સ્ટુડંટ)