એવિએશન સેક્ટરઃ યાત્રી કૃપયા ધ્યાન દે...
સામાન્ય રીતે જ્યારે પણ કોઈ એરપોર્ટ કે એર ટ્રાફિકની વાત આવે છે ત્યારે નવી સર્વિસ, ક્નેક્ટિવિટી અને ઓછા પૈસા વધુ સવલતની ગ્લેમરસ ઓફર્સને ધાણી ફૂટે એમ દેખાડવામાં આવે છે. જેટ એરવેઈઝ કાયમી ધોરણે લેન્ડ થઈ ગઈ ત્યાર બાદ એર ઈન્ડિયા ખોટમાં ચાલી રહી છે. બીએસએનએલના કર્મચારીઓને પગાર થયા નથી. ટૂંકમાં સરકારના જાહેર સાહસ ખોટમાં ચાલી રહ્યા છે એવા અહેવાલ છે. પણ એક તરફ નવા એરપોર્ટ શરુ કરવા માટેના બીજ રોપાઈ રહ્યા છે તો બીજી તરફ સર્વિસ ઘટતી જાય છે. મુંબઈ, દિલ્હી, ચેન્નઈ અને કોલકાતા જેવા દેશના મુખ્ય મહાનગરની ક્નેક્ટિવિટી માટે નાના શહેરમાંથી વેપારીઓ અને પ્રવાસીઓને નજીકના મહાનગરના એરપોર્ટ માટે લાંબુ થવું પડે છે. આ ઉપરાંત રોડ-રસ્તા મુદ્દે આત્મવિશ્વાસનો મત વ્યક્ત કરતી ભાજપ સરકારે માત્રે મહાનગર માટે કે નજીકના જિલ્લા-ટાઉન માટે રોડ જોડાણ મજબુત બનાવ્યું છે. બાકી તાલુકાઓ કે અતિ નાના શહેર-સેન્ટરની સ્થિતિ ચૂંટણી આવ્યે દીવા બળે એવી જ છે.
દિલ્હીમાં અને મુંબઈમાં એક નવા ટર્મિનલની વાત ચાલી રહી છે તો સૌરાષ્ટ્રમાં વર્ષોથી એરપોર્ટ સ્ટેશન વધારવાની માંગ કાગળ પર સડી રહી છે. એટલે કે જ્યાં માનવ મહેરામણ અને એરઓપરેશન છે ત્યાં જ વિકાસ. નવી સરકારની શિક્ષણ પોલીસી અને બિઝનેસ પોલીસીની ચોમેર ચર્ચા છે તો એર ટ્રાફિક વધવા છતાં સર્વિસ પર કાંપના મુદ્દે એક વર્ગ નિરાશ થતો જાય છે. ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્રના નાના સેન્ટરમાં દિવસની એક-બે ફ્લાઈટથી સંતોષ પરાણે માનવો પડે છે. આ ઉપરાંત જામનગર અને કચ્છ જેવો શહેરમાં એરફોર્સ-આર્મી જેવી સુરક્ષા એજન્સીઓ સિક્યુરિટી પ્રોસ્પેક્ટને લઈને ઘણુંય સાઈડમાં મૂકી રહી છે. જેથી આવા શહેરનો વિકાસ અંડરગ્રાઉન્ટ ગટરના ઢાંકણા નીચે માણસનો શ્વાસ રુંઘાય એ રીતે રુંઘાય છે. રાજકોટ-જામનગર તથા જૂનાગઢ એમ ત્રણથી ચાર સેન્ટરમાંથી એરટ્રાફિક સારો એવો રહેતો. 5600 સીટનું ઓપરેશ સિંગલ ફ્લાઈટ સર્વિસને કારણે માત્ર 660એ આવીને અટકી ગયું. એક તરફ વિકાસની વાતના બ્યુગલ વગાડવામાં આવે છે તો મહનગરની સામે નાના સેન્ટર તરફ આવું વલણ શા માટે? ટૂંકમાં એકને ગોળ અને બીજાને ખોળની સરકારની નીતિ સ્પષ્ટ થઈ છે. સમયના સેકન્ડ કાંટે બદલતી સ્થિતિને ધ્યાને લઈને એક વાત પણ સ્વીકારવી પડે કે, મહાનગર તરફ લોકોની દોટ રાતોરાત વધી રહી છે એ પાછળનું એક કારણ પરિવહન પણ છે. ખાસ કરીને રોકાણ કરીને આવક ઊભી કરનારાઓ માટે નાના સેન્ટરના સ્કોપ હાંસિયામાં ઘકેલાતા જાય છે.
ગત વર્ષે 13.89 કરોડનો વાર્ષિક એક ટ્રાફિક નોંધાયો હતો. જેના કારણે દેશનું નામ સૌથી ઝડપથી વિકસતા એવિએશન સેક્ટરમાં આવી ગયું. પણ આ પાછળ સરકારી નહીં પણ પ્રાયવેટ પોલીસીઓ કામ કરી ગઈ. સસ્તી એર ટિકિટ સામે રિટર્ન ટિકિટમાં મળતા કમિશન તથા ઓનલાઈન પેમેન્ટ પર મળતા કેશબેકને કારણે બમ્પર ફાયદો થયો પણ સર્વિસ ઘટતા ઈન્ડિયન એરલાઈન્સ ફડચામાં ધકેલાતી ગઈ. અગાઉ એર ડેક્કન, સહારા અને કિંગફિશર જેવી એરલાઈન્સના પાટિયા બેસી જતા સીધો ઝટકો ટ્રાફિકને પડ્યો. એવામાં નાના સેન્ટરમાંથી સ્થાનિક રાજકારણને અર્થવિહોણી રજૂઆતથી કેન્દ્રમાં કોઈ પડઘા ન પડ્યા. સરવાળે શૂન્યમાંથી પસાર થતું પરિણામ એક વિરોધાભાસ સ્પષ્ટ કરે છે. એક તરફ વધતો એર ટ્રાફિક મહાનગરનું લિંકિગ વધારે છે તો નાના પોર્ટલ પર એવી કોઈ ખાસ સર્વિસ ન મળતા પેસેન્જરની પરિવહનમાં કમર તૂટે છે અને પૈસા ખૂટે છે. રોજગારી અને સ્ટાફની અછતના આંતરિક ડામ દરેક સરકારી સેક્ટર સહન કરે છે પણ સરકારને નાના સેન્ટરની સુખ-સુવિધામાં કોઈ રસ નથી. કારણ કે, સંખ્યા પાછળ મતનું ગણિત મહાનગરમાં મોટું અને અસરકારક છે. આવી સ્થિતિ યથાવત રહી તો નાના સીટીના એરપોર્ટ પણ ઘૂળ નહીં કાટ ખાઈ જશે.
સામાન્ય રીતે જ્યારે પણ કોઈ એરપોર્ટ કે એર ટ્રાફિકની વાત આવે છે ત્યારે નવી સર્વિસ, ક્નેક્ટિવિટી અને ઓછા પૈસા વધુ સવલતની ગ્લેમરસ ઓફર્સને ધાણી ફૂટે એમ દેખાડવામાં આવે છે. જેટ એરવેઈઝ કાયમી ધોરણે લેન્ડ થઈ ગઈ ત્યાર બાદ એર ઈન્ડિયા ખોટમાં ચાલી રહી છે. બીએસએનએલના કર્મચારીઓને પગાર થયા નથી. ટૂંકમાં સરકારના જાહેર સાહસ ખોટમાં ચાલી રહ્યા છે એવા અહેવાલ છે. પણ એક તરફ નવા એરપોર્ટ શરુ કરવા માટેના બીજ રોપાઈ રહ્યા છે તો બીજી તરફ સર્વિસ ઘટતી જાય છે. મુંબઈ, દિલ્હી, ચેન્નઈ અને કોલકાતા જેવા દેશના મુખ્ય મહાનગરની ક્નેક્ટિવિટી માટે નાના શહેરમાંથી વેપારીઓ અને પ્રવાસીઓને નજીકના મહાનગરના એરપોર્ટ માટે લાંબુ થવું પડે છે. આ ઉપરાંત રોડ-રસ્તા મુદ્દે આત્મવિશ્વાસનો મત વ્યક્ત કરતી ભાજપ સરકારે માત્રે મહાનગર માટે કે નજીકના જિલ્લા-ટાઉન માટે રોડ જોડાણ મજબુત બનાવ્યું છે. બાકી તાલુકાઓ કે અતિ નાના શહેર-સેન્ટરની સ્થિતિ ચૂંટણી આવ્યે દીવા બળે એવી જ છે.
દિલ્હીમાં અને મુંબઈમાં એક નવા ટર્મિનલની વાત ચાલી રહી છે તો સૌરાષ્ટ્રમાં વર્ષોથી એરપોર્ટ સ્ટેશન વધારવાની માંગ કાગળ પર સડી રહી છે. એટલે કે જ્યાં માનવ મહેરામણ અને એરઓપરેશન છે ત્યાં જ વિકાસ. નવી સરકારની શિક્ષણ પોલીસી અને બિઝનેસ પોલીસીની ચોમેર ચર્ચા છે તો એર ટ્રાફિક વધવા છતાં સર્વિસ પર કાંપના મુદ્દે એક વર્ગ નિરાશ થતો જાય છે. ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્રના નાના સેન્ટરમાં દિવસની એક-બે ફ્લાઈટથી સંતોષ પરાણે માનવો પડે છે. આ ઉપરાંત જામનગર અને કચ્છ જેવો શહેરમાં એરફોર્સ-આર્મી જેવી સુરક્ષા એજન્સીઓ સિક્યુરિટી પ્રોસ્પેક્ટને લઈને ઘણુંય સાઈડમાં મૂકી રહી છે. જેથી આવા શહેરનો વિકાસ અંડરગ્રાઉન્ટ ગટરના ઢાંકણા નીચે માણસનો શ્વાસ રુંઘાય એ રીતે રુંઘાય છે. રાજકોટ-જામનગર તથા જૂનાગઢ એમ ત્રણથી ચાર સેન્ટરમાંથી એરટ્રાફિક સારો એવો રહેતો. 5600 સીટનું ઓપરેશ સિંગલ ફ્લાઈટ સર્વિસને કારણે માત્ર 660એ આવીને અટકી ગયું. એક તરફ વિકાસની વાતના બ્યુગલ વગાડવામાં આવે છે તો મહનગરની સામે નાના સેન્ટર તરફ આવું વલણ શા માટે? ટૂંકમાં એકને ગોળ અને બીજાને ખોળની સરકારની નીતિ સ્પષ્ટ થઈ છે. સમયના સેકન્ડ કાંટે બદલતી સ્થિતિને ધ્યાને લઈને એક વાત પણ સ્વીકારવી પડે કે, મહાનગર તરફ લોકોની દોટ રાતોરાત વધી રહી છે એ પાછળનું એક કારણ પરિવહન પણ છે. ખાસ કરીને રોકાણ કરીને આવક ઊભી કરનારાઓ માટે નાના સેન્ટરના સ્કોપ હાંસિયામાં ઘકેલાતા જાય છે.
ગત વર્ષે 13.89 કરોડનો વાર્ષિક એક ટ્રાફિક નોંધાયો હતો. જેના કારણે દેશનું નામ સૌથી ઝડપથી વિકસતા એવિએશન સેક્ટરમાં આવી ગયું. પણ આ પાછળ સરકારી નહીં પણ પ્રાયવેટ પોલીસીઓ કામ કરી ગઈ. સસ્તી એર ટિકિટ સામે રિટર્ન ટિકિટમાં મળતા કમિશન તથા ઓનલાઈન પેમેન્ટ પર મળતા કેશબેકને કારણે બમ્પર ફાયદો થયો પણ સર્વિસ ઘટતા ઈન્ડિયન એરલાઈન્સ ફડચામાં ધકેલાતી ગઈ. અગાઉ એર ડેક્કન, સહારા અને કિંગફિશર જેવી એરલાઈન્સના પાટિયા બેસી જતા સીધો ઝટકો ટ્રાફિકને પડ્યો. એવામાં નાના સેન્ટરમાંથી સ્થાનિક રાજકારણને અર્થવિહોણી રજૂઆતથી કેન્દ્રમાં કોઈ પડઘા ન પડ્યા. સરવાળે શૂન્યમાંથી પસાર થતું પરિણામ એક વિરોધાભાસ સ્પષ્ટ કરે છે. એક તરફ વધતો એર ટ્રાફિક મહાનગરનું લિંકિગ વધારે છે તો નાના પોર્ટલ પર એવી કોઈ ખાસ સર્વિસ ન મળતા પેસેન્જરની પરિવહનમાં કમર તૂટે છે અને પૈસા ખૂટે છે. રોજગારી અને સ્ટાફની અછતના આંતરિક ડામ દરેક સરકારી સેક્ટર સહન કરે છે પણ સરકારને નાના સેન્ટરની સુખ-સુવિધામાં કોઈ રસ નથી. કારણ કે, સંખ્યા પાછળ મતનું ગણિત મહાનગરમાં મોટું અને અસરકારક છે. આવી સ્થિતિ યથાવત રહી તો નાના સીટીના એરપોર્ટ પણ ઘૂળ નહીં કાટ ખાઈ જશે.
