ઉત્તર પ્રદેશઃ વાત વિકાસની અને સમીકરણો જ્ઞાતિઓના

ઉત્તર પ્રદેશઃ વાત વિકાસની અને સમીકરણો જ્ઞાતિઓના

                  અખિલેશ યાદવને અર્જુન પદે અને રાહુલ ગાંધીને સારથી કૃષ્ણ પદે દર્શાવતી તસવીર વાયરલ થયા બાદ સ્પષ્ટતા એ છે કે, કોંગ્રેસ સાથે વાટાઘાટ આગળ વધશે. એલઆરડી સાથે કોઇ વ્યવહાર નહીં થાય. દેશના સૌથી મોટા અને વધુ વસ્તી ધરાવતા ઉત્તર પ્રદેશમાં માહોલ ચૂંટણલક્ષી બન્યો છે. યુપીના ફલક પર પ્રાદેશિક પક્ષોના દાવપેચ સત્તા માટે શરૂ થઇ ગયા છે. જેમાં અખિલેશ અને મુલાયમના પતંગની દોર પારિવારિક અને રાજકીય વિચારમાં ગુંચવાય છે. રામગોપાલ પર કાતર મૂકાયાના અહેવાલથી ધારાસભ્યોને પસંદગીની મોકળાશ મળી છે. ચૂંટણીની જાહેરાત થતા સત્તા સંગ્રામ શરૂ થયો એવામાં યાદવ પરિવારમાં આતંરિક ક્લેશ વિરોધપક્ષ માટે અવસરરૂપ બની રહ્યો. સર્જિકલ સ્ટ્રાઇક વિશે મૌન રહેનારા પીએમ એકાએક બોલકા બની ગયા. નોટ'બંધી' થઇ પણ પ્રધાનમંત્રીની વાચાને અવકાશ જેટલી વ્યાપકતા મળી. આ નિર્ણયથી વિપક્ષોના વળતા પ્રહારમાં અલ્પવિરામ મૂકાયો છે. પ્રવચન હોય કે સભા સંબોધન, કાયમ માટે મુદ્દાઓ વિકાસના ચર્ચાય અને વ્યૂહરચના જ્ઞાતિઓના આધારે ગોઠવાય. દલિત, મુસ્લીમો, સવર્ણો, પટેલો અને અન્ય જ્ઞાતિઓ સહિત તમામ વર્ગોને આવરી લેવા ઉત્તર પ્રદેશમાં અવનવા ઉપાયોની આજમાઇશ પાછળ અસ્તિત્વનો ભય સ્પષ્ટ વર્તાય છે.

           ઉત્તર પ્રદેશ, મણિપુર, પંજાબ, ગોવા અને ઉત્તરાખંડના ચૂંટણી પરિણામ નરેન્દ્રભાઇની દિશા નક્કી કરશે એમાં કોઇ બે મત નથી. અખિલેશની સંચાલન આવડતનું પ્રમાણપત્ર દાવ પર છે ત્યારે જ્ઞાતિ આધારિત સર્વે ભાજપને સીધી રીતે અસર કરશે. આ ઉપરાંત મોંધવારી, નોટબંધી અને કેન્દ્રની યોજનાઓના અમલીકરણ પાછળની સમસ્યાઓને દરેક પક્ષ પોતપોતાની રીતે નકારાત્મકતાથી ગજવશે. ઉત્તર પ્રદેશ દેશની રાજનીતિનું 'કેન્દ્ર' છે. મોદીનું વારાણસી યુપીમાં આવેલું છે. જ્યારે લખનઉ પોતાનું એક રાજકિય મહત્વ ધરાવે છે. વર્ષ 2017માં વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં અખિલેશ યાદવ માટે જીતના પાસા ગોઠવનાર સ્ટિવ જાર્ડિગ છે. જે મત માટેની વ્યૂહરચના ઘડે છે. હવે ફોરેનનો નિષ્ણાંત ફળિયામાં ચાલતા વાટકી વ્યવહારને કેટલો અને કેવો સમજી શક્યો છે એ પરિણામ કહેશે. જ્ઞાતિનો રણકો રેડવીને વિકાસના બેનર નીચે કેટલાય સમીકરણો બદલાશે. કોઇ પણ રાજ્યની ચૂંટણી હોય પ્રાદેશિક પરિબળો અને જ્ઞાતિઓની માનસિકતા ચૂંટણીને ક્રિસ્પી બનાવે છે. દાવેદાર હોય કે ઉમેદવાર, પરિવાર અને પ્રભાવનો પ્રકાશ મતદાતાઓને પહેલા સ્પર્શે છે. પ્રથમ જ્ઞાતિ આધારિત અને પછી ધર્મના ટેકે વોટનું માસ્ટર પ્લાનિંગ થાય છે. પછી વાત વિકાસ અને કરેલા કામની આવે છે. આ સાથે જ્યાં વસ્તી વધુ હોય ત્યાં સ્થાનિક પાસાઓનો ઉલ્લેખ કરવો પડે. સમસ્યાઓ હોય કે સિધ્ધિ જ્ઞાતિસમુહ અને રાજકિય પક્ષોનું ટ્યુનિંગ એક અસર ઉભી કરે છે.

                  ઉત્તર પ્રદેશમાં દાદરીની ઘટની બાદ એકજુથ થયેલા દલિતોએ રાજકિય રંગ સમજી લીધો છે. એક સમયે ઉત્તર પ્રદેશમાં બ્રાહ્મણો એક તરફ થઇ જાય તો પાસુ પલટી જાય એમ હતુ. આ વખતે મુસ્લીમો, દલિતો અને યાદવજ્ઞાતિ પ્રમુખ છે. રાષ્ટ્રનો પક્ષ હોય કે પ્રાદેશિક પક્ષ, ઉત્તર પ્રદેશમાં વિજયકુચ પાછળ જ્ઞાતિજુથ જવાબદાર છે. વર્ષ 2014ની ચૂંટણી વખતેની મોદી લહેર નોટબંધીના નિર્ણયથી ઠરતી ઉષ્માની માફક ઓસરી રહી છે. સપા અને કોંગ્રેસના મહાગઠબંધનની શક્યતાઓ સામે મેટ્રોપ્રેમી ભાજપ શહેરમાં સંઘર્ષ કરે છે. શાહના સણસણતાના ચાબખા સામે ઉત્તરપ્રદેશના ગ્રામ્યક્ષેત્રની વાસ્તવિકતા જુદી છે. જ્ઞાતિજૂથનું જોડકણું સમજીએ તો યુપીના કુલ યાદવોમાંથી 75ટકા યાદવો અખિલેશને જ્ઞાતિભાયુની રીતે ટેકેદાર છે. જ્યારે બસપા પાસે 78 ટકા જાટ સમુદાયનું પીઠબળ આજે પણ છે. ભાજપના પ્રભાવના અનુસંધાને યુપીની તમામ જ્ઞાતિઓનું મિશ્રણ જવાબદાર છે. 2014 વખતે મોદી-ભાજપ પાસે એકતા હતી અને પોતાનો એજન્ડા હતો. આજે કમળમાં વિખવાદ છે. પાંદડીઓ ટાકવવા હાઇકમાન્ડના હુકમને મને કે કમને કેડવાળીને સ્વીકારવું પડે છે. જ્યારે ખેડૂતો તથા દલિતોના સવાલોને લઇ કુદી પડતી કોંગ્રેસ પાર્ટી માટે સર્વત્ર પડકારનો પ્રશ્ન જ નહી પણ એવરેસ્ટ જેવડા પહાડ છે.

              જ્ઞાતિ સમુહોને રિઝવવા અન્ય સ્થાનિક પક્ષો પણ સ્પર્ધામાં છે ત્યારે લખનઉથી લઇને દાદરી સુધી અવિશ્વાસની અવસ્થા હાજરી પૂરે છે. પક્ષ ગમે તે હોય, કોઇ પણ જ્ઞાતિના યુવાઓને બેરોજગારી, મોંધવારી અને ભ્રષ્ટાચાર દાઢમાં જામી ગયેલા સડાની જેમ ખૂંચે છે. નેતા યુવાન હોવાથી કોઇ ફરક નથી પડવાનો વિચારધારા યુવાહૈયાઓને સ્પર્શે તો ઘણ ફેર પડે એમ છે. કારણ કે વોટરમાં યુવાવર્ગ પણ છે. પ્રજાને પક્ષમાં નહી પણ પ્રોબ્લેમ સોલ્વ કરી શકે એવા ઓલરાઉન્ડરમાં રસ છે. તીર મારીને તખ્તો પલટાવનાર ગેમ ચેન્જરમાં નહીં.